زمان مطالعه: 11 دقیقه

امروزه انجام ارتودنسی دندان‌ها یک روش بسیار مؤثر برای رفع ناهنجاری‌های فک و دهان و نامرتبی دندان‌ها است. انجام این روش درمانی در زیبایی ظاهری صورت بسیار مؤثر و همچنین باعث بهبود عملکرد فک و دهان می‌شود. استفاده از ابزارهایی مانند پایه اتصال به دندان (بریس) و پایه‌های نگه‌دارنده و تنظیم‌کننده (براکت) و غیره در ارتودنسی باعث می‌شود دندان‌هایی که کج یا روی هم رفته‌اند به آرامی حرکت کنند و به صورت دقیق کنار یکدیگر قرار بگیرند.

ارتودنسی انواع مختلفی دارد که هرکدام از آن‌ها کاربرد و ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند. اینکه برای یک فرد چه نوع ارتودنسی مفید است باید توسط متخصص ارتودنسی تشخیص داده شود. در این مقاله سعی می‌کنیم مطالب کلی و مفیدی در مورد انواع روش‌های ارتودنسی دندان برای شما بیان کنیم.

ارتودنسی دندان چیست؟

قبل از بحث کردن در مورد انواع روش‌های ارتودنسی دندان بهتر است اول بدانیم که ارتودنسی چیست و چگونه انجام می‌شود. ارتودنسی یک روش درمانی در دندانپزشکی است که به صورت تخصصی انجام می‌شود. یعنی دندان‌پزشک‌ها بعد از گذراندن دندان‌پزشکی عمومی باید ۴ سال در این تخصص مشغول به مطالعه شوند تا به مهارت کامل برسند.

متخصصان ارتودنسی با استفاده از فنون و روش‌هایی به تراز بندی دندان‌ها و قرار گرفتن آن‌ها در یک سطح کمک می‌کنند. این کار علاوه بر زیبایی دندان‌ها از پوسیدگی آن‌ها نیز جلوگیری می‌کند. معمولاً ارتودنسی دندان‌ها را می‌توان در هر سنی انجام داد اما بهترین سن برای انجام آن دوره کودکی است زیرا در این دوره امکان رشد فک بیشتر از سایر سنین است.

اجزای ارتودنسی

انجام ارتودنسی به کمک ابزاری انجام می‌شود که این ابزارها به دندان‌ها متصل شده و به آن‌ها فشار وارد می‌کنند. این کار تا زمانی که دندان‌ها در یک تراز دقیق کنار یکدیگر قرار بگیرند ادامه می‌یابد. در این قسمت هر یک از این اجزا و وظیفه آن را به شما معرفی می‌کنیم.

براکت‌ها

براکت‌ها قطعات کوچکی هستند که به سطح خارجی یا داخلی هر دندان متصل می‌شوند این اجزا در ارتودنسی‌ ثابت به صورت فلزی هستند اما در ارتودنسی‌ سرامیکی از سرامیک یا مواد شفافی ساخته شده‌اند که کمتر قابل دید هستند.

سیم‌های ارتودنسی

سیم‌های ارتودنسی هر براکت را به براکت بعدی متصل و فشار لازم برای اصلاح دندان را به آن وارد می‌کنند. این سیم ممکن است از جنس‌های متفاوتی ساخته شوند و قابلیت تعویض نیز دارند.

کش‌ها (الاستیک‌ها)

این کش‌ها معمولاً بین براکت‌های فوقانی و تحتانی قرار می‌گیرند و باعث اصلاح ارتباط بین دو فک می‌شوند. همچنین در ارتودنسی‌ رنگی نیز مورداستفاده قرار می‌گیرند که دارای رنگ‌های متفاوتی هستند.

پیچ‌ها و مینی ایمپلنت‌ها

پیچ‌ها و مینی ایمپلنت‌ها ممکن است به‌عنوان یک نقطه اتکا اضافه مورد استفاده قرار بگیرند و ارتودنتیست این اجرا را به صورت موقتی در استخوان فک قرار می‌دهد و بعد از ارتودنسی آن‌ها را برمی‌دارد. گذاشتن این اجزا به قرار گرفتن دندان‌ها در یک راستای مشخص کمک می‌کنند.

انواع ارتودنسی دندان

از آنجا که ارتودنسی با روش‌های متفاوتی انجام می‌گیرد باید قبل از انجام آن دهان و فک بیمار موردبررسی قرار بگیرد. چند عامل در انتخاب نوع ارتودنسی دندان تأثیر دارند که یکی از آن‌ها ساختار فک و دهان بیمار است. همان‌طور که میدانید فک و دهان همه انسان‌ها شبیه یکدیگر نیستند بلکه تفاوت‌هایی در آن‌ها وجود دارد. متخصص ارتودنسی با استفاده از تصاویر تهیه شده از فک بیمار تشخیص می‌دهد که از چه روش ارتودنسی باید استفاده کند. در ادامه انواع روش‌های ارتودنسی دندان و چگونگی انجام آن را موردبررسی قرار می‌دهیم.

ارتودنسی ثابت

ارتودنسی ثابت اولین و رایج ترین روش ارتودنسی دندان‌ها در میان مردم است. در این روش براکت‌ها به صورت ثابت به دندان‌های بیمار متصل می‌شوند و خارج کردن آن‌ها تا انتهای دوره درمان عملاً امکان پذیر نیست. در این روش هیچ گونه فضای آزادی در بین دندان و ابزارهای ارتودنسی مشاهده نمی‌شود. این روش معمولاً برای رفع ناهنجاری‌های عمیق به کار می‌رود و گاهی اوقات تا ۲ سال طول می‌کشد. باید توجه داشت که به دلیل ثابت و بدون تحرک بودن این ابزارها دندان‌ها بیمار همواره در خطر پوسیدگی قرار دارد. برای جلوگیری از این اتفاق و همچنین ارزیابی میزان تأثیر ارتودنسی بر دندان‌ها باید بیمار ماهانه به دندانپزشک مراجعه کند.

ارتودنسی سرامیکی

در ارتودنسی سرامیکی از بریس‌هایی استفاده می‌شود که ماهیت سرامیکی دارند و می‌توان رنگ آن‌ها را با توجه به رنگ دندان‌های بیمار انتخاب کرد، این ویژگی باعث دید کمتر و ظاهر بهتر دندان‌ها می‌شود. این ویژگی باعث شده است که این نوع ارتودنسی محبوبیت زیادی در میان مردم داشته باشد. ارتودنسی سرامیکی نیز نوعی ارتودنسی ثابت است و براکت‌ها روی دندان‌ها فیکس می‌شوند و بیمار توانایی حرکت آن را ندارد. برخلاف ارتودنسی فلزی این روش باعث هیچ‌گونه آلرژی و حساسیتی نمی‌شود و افرادی که از این درمان می‌شوند کمترین مشکل را در طول دوره درمان خود خواهند داشت.

طول درمان این روش ممکن است طولانی‌تر از روش فلزی باشد و همچنین سرامیک‌ها به دلیل شکننده بودن نیازمند مراقبت‌های بیشتری هستند.

 ارتودنسی لینگوال

نوعی ارتودنسی ثابت است که به پشت دندان متصل می‌شود به همین دلیل به آن ارتودنسی پشت دندانی نیز می‌گویند. تنها تفاوت این ارتودنسی با نوع ثابت آن این است که بریس‌های در پشت دندان قرار می‌گیرند و برای افرادی که بر روی ظاهر خود حساس هستند انتخاب خوبی است. این روش معمولاً برای درمان ناهنجاری‌های بسیار شدید انجام می‌شود. از مهم ترین مزایای این روش می‌توان به قابل مشاهده نبودن آن، غذا خوردن راحت‌تر، تغییر رنگ ندادن قسمت بیرونی دندان اشاره کرد. در کنار این مزایا ارتودنسی لینگوال معایبی مانند پیچیدگی نصب آن بر روی دندان‌ها، تأثیر بر تکلم، هزینه زیاد و… نیز دارد.

ارتودنسی نامرئی

این نوع ارتودنسی را می‌توان انقلابی در عرصه روش‌های ارتودنسی دندان به شمار آورد. در این روش خبری از سیم و براکت و بریس‌های قدیمی نیست و تراز بندی دندان‌ها در این روش تنها به وسیله یک قالب پلاستیکی شفاف صورت می‌گیرد. برای هر فرد با توجه به ساختار فک و دندان‌های او قالب مخصوصی طراحی می‌شود.

این قالب‌ها قابل‌برداشت هستند و هیچ تغییر در رنگ دندان‌ها ایجاد نمی‌کنند. همچنین به دلیل رنگ شفاف آن‌ها از دور قابل مشاهده نیستند و برای بزرگ‌سالانی که نمی‌خواهند ظاهرشان تحت تأثیر ارتودنسی دندان قرار بگیرد انتخابی مناسب است. یکی دیگر از مزیت‌های این قالب‌های شفاف برداشتن آن هنگام غذا خوردن و مسواک زدن است. در ادامه چند مورد از معایب این نوع ارتودنسی را برای شما بیان می‌کنیم.

• هزینه این روش بیشتر از روش‌های سنتی ارتودنسی است.
• اگر ناهنجاری دندان‌های بیمار شدید باشد استفاده از این روش تأثیر بسیار کمتری دارد و فرد بیمار قبل از استفاده از این روش باید با متخصص ارتودنسی مشاوره‌ای انجام دهد.
• برای تأثیرگذاری مثبت باید ۲۰ تا ۲۲ ساعت در روز از این قالب استفاده شود.

ارتودنسی متحرک

در حالت کلی ارتودنسی دندان‌ها به دو دسته ثابت و متحرک تقسیم می‌شوند؛ که ارتودنسی‌های متحرک معمولاً برای درمان ناهنجاری‌های کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع از ارتودنسی همان‌طور که از نامش پیداست، قابل تحرک است و بیمار می‌تواند بدون نیاز به دندان‌پزشک آن را از دهان خود خارج و دوباره جاگذاری کند. دوره درمان این روش با توجه میزان ناهنجاری موجود در دهان بیمار تعیین می‌شود و معمولاً تا 1 سال ادامه دارد. در ادامه نکات مفیدی را در مورد این روش ارتودنسی دندان بیان می‌کنیم.

• به دلیل متحرک بودن این نوع از ارتودنسی نظافت دندان‌ها با سرعت بیشتری انجام می‌شود.
• بعد از مراجعه به متخصص ارتودنسی دندان‌های شما مورد بررسی قرار می‌گیرد و پس از قالب گیری بریش متناسب با دندان‌های شما آماده سازی می‌شود.
• باید به این نکته توجه داشته باشید که بریس‌ها را تنها در هنگام غذا خورد از دهان خود خارج کنید تا تأثیرگذاری آن کم نشود.
• در حالت کلی ممکن است یک سال دوره درمان این روش طول بکشد اما اگر بریس‌ها مدت زمان زیادی از دهان خارج شود باعث طولانی شدن دوره درمان ارتودنسی می‌شود.

ارتودنسی رنگی

ارتودنسی رنگی نوعی ارتودنسی ثابت است که در ساختار آن از بریس‌های رنگی برای استحکام بخشیدن به دندان‌ها استفاده می‌شود. همچنین در بعضی موارد از نگین‌های رنگی بر روی ارتودنسی نیز استفاده می‌شود. این نوع از ارتودنسی معمولاً برای کودکان و نوجوانان استفاده می‌شود و بزرگ‌سالان علاقه کمتری به استفاده از این مدل ارتودنسی دارند. وجود کش‌های رنگی در این نوع ارتودنسی باعث می‌شود که فرد لبخندی فانتزی داشته باشد. در ادامه نکاتی در مورد معایب و مزایای این روش ارتودنسی را برای شما بیان می‌کنیم.

• ممکن است بعد از مدتی بریس‌ها و کش‌های رنگی تغیر رنگ بدهند و کدر شوند.
• نیازمند توجه بسیار زیاد و مسواک زدن است.
• ممکن است برای کودکان جذاب باشد.
• می‌توان رنگ اجزای این ارتودنسی را متناسب با دندان‌های بیمار انتخاب کرد.

ارتودنسی دیمون

ارتودنسی دیمون یکی دیگر از روش‌های ارتودنسی ثابت است که به نام خالق آن یعنی دکتر دوایت دیمون نام‌گذاری شده است. این روش در رفع ناهنجاری‌های دهانی بسیار مؤثرتر از سایر روش‌ها عمل می‌کند همچنین دوره درمان آن نیز با سرعت بسیار بیشتری طی می‌شود. در این روش برخلاف روش‌های دیگر زمانی که براکت در داخل دندان‌ها قرار می‌گیرد به طور کامل توسط دندان پزشک سفت نمی‌شود و سیم‌ها قابلیت حرکت‌دارند تا وقتی‌که در جای مناسبی فیکس می‌شوند.

این روش ارتودنسی برای همه بیماران قابل اجرا نیست و باید با تشخیص متخصص اجرا شود. می‌توانید با مراجعه به کلینیک دکتر صیحانی شرایط انجام این نوع ارتودنسی را جویا شوید. در ادامه نکاتی مفید در مورد این روش ارتودنسی را به شما ارائه می‌دهیم.

• سیستم ارتودنسی دیمون برای کاهش اصطکاک بین براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی طراحی‌شده است که تأثیر بسرایی در کاهش درد بیمار دارد.
• این سیستم به صورت خودکار باعث محکم شدن خودش می‌شود و تعداد دفعات مراجعه به متخصص ارتودنسی را کاهش می‌دهد.
• به دلیل پیشرفته بودن سیستم دیمون ممکن است اجرای آن هزینه بالایی برای بیمار داشته باشد.
• در بعضی موارد ممکن است سیستم دیمون به تنهایی جوابگوی نیاز بیمار نباشد و دندان‌پزشک مجبور به استفاده از روش‌های دیگر شود.

سخن پایانی

افراد زیادی وجود دارند که از نامرتبی دندان‌های خود رنج می‌برند؛ این افراد با انجام ارتودنسی دندان‌هایشان از این مشکل رهایی می‌یابند. با این حال هنوز هم بعضی افراد وجود دارند که ظاهر ارتودنسی را نامناسب دانسته و از انجام آن خودداری می‌کنند؛ اما روش‌هایی برای انجام ارتودنسی وجود دارند که اصلاً قابل دید نیستند. ما در این مقاله این روش‌ها و نکاتی در مورد آن‌ها را برای شما بیان کردیم. اگر شما هم از آن دسته از افرادی هستید که فکر می‌کنید انجام ارتودنسی در زیبایی ظاهری شما اختلال ایجاد می‌کند بهتر است به کلینیک دندان‌پزشکی دکتر صیحانی مراجعه کنید و در مورد این موضوع با متخصصان این کلینیک مشاوره داشته باشید.