زمان مطالعه: 8 دقیقه

در دهه‌ی ۸۰ میلادی برای اولین بار در دندانپزشکی از سیستم کدکم برای تولید محصول در لابراتوارهای دندانسازی استفاده شد. البته این محصول از همان ابتدا برای استفاده در اتاق دندانپزشک ساخته شد اما در اوایل استفاده از این تکنولوژی به دلیل این که تولید یک محصول با دقت و کیفیت بالا زمان زیادی را نیاز داشت امکان استفاده از آن در کلینیک‌ و مطب‌های دندانپزشکی وجود نداشت و به همین خاطر استفاده از آن به لابراتوارهای دندان‌سازی منتقل شد.

Cad Cam برای تولید انواع محصولات از میلینگ دندانسازی یا پرینترهای ۳ بعدی استفاده می‌کند که جدیدترین دستگاه‌هایی هستند که برای تولید انواع محصولات مورد استفاده قرار می‌گیرند. هزینه‌ی زیادی که شامل دندانپزشکی با سیستم کدکم می‌شود، به‌دلیل استفاده از جدیدترین و به‌روزترین تکنولوژی‌ها است اما به کمک کدکم دقت فرآیندهای دندانپزشکی به‌طور چشم‌گیری افزایش می‌یابد.

با پیشرفت علم دندانپزشکی این تکنولوژی به‌مرور زمان به روی میز دندانپزشکان انتقال یافت که امروزه جراحان و دندانپزشکان برای بهینه‌سازی محصولات دندانی از آن‌ها روی میز کار خود استفاده می‌کنند. البته خود Cad Cam یک رشته‌ی مجزا در دندانپزشکی است و معمولا به کاشت پروتزهای دندانی مربوط می‌شود که از نرم‌افزار برای طراحی دقیق پروتزها (روکشها، تاج، پوشش تاج، بریج ثابت دندان، دندان مصنوعی ثابت و متحرک) و ترمیم‌های دندانی استفاده می‌شود.

سیستم کدکم چیست؟

کدکم تکنولوژی است که با ورود به دندانپزشکی دیجیتال به‌خصوص در حوزه دندانسازی تحول بسیار بزرگی در این علم ایجاد کرده است که معمولا با استفاده از این تکنولوژی می‌توان انواع رستوریشن دندانی را با بالاترین کیفیت مطلوب و بیشترین دقت توسط دستگاه‌های برش تولید کرد. این فناوری برای ایجاد رستوریشن دندانی از تصاویر سه‌بعدی استفاده می‌کند و به‌همین دلیل است که محصول تولید شده بسیار دقیق و منظم سر جای خود قرار می‌گیرد.

این فناوری در طول نیم قرنی که به دندانپزشکی وارد شده است، همچنان با پیشرفت هر روزه تحولی مثبت در راستای ساخت و ارائه‌ی رستوریشن دندان دارد. در روش سنتی به‌دلیل اینکه از مواد مختلفی برای قالب‌گیری از دندان بیمار استفاده می‌شود، می‌تواند برای بیمار آزاردهنده باشد اما استفاده از این تکنولوژی دیگر سختی تهیه کردن قالب از دهان بیمار را ندارد و به‌همین دلیل سهولت در قالب‌گیری باعث راحتی بیمار و دندانپزشک خواهد شد.

Cad که مخفف Computer Aided Design است به معنای طراحی به‌وسیله‌ی کامپیوتر است و Cam هم مخفف Computer Aided Manufacturing به‌معنای ساخت به کمک کامپیوتر است. سیستم Cam دقیقا واسط برنامه Cad و دستگاه تراش است که از این سیستم نرم‌افزاری به‌دلیل محاسبات دقیق و دقت بالایی که در انتخاب مواد و کنترل ساخت دارد، استفاده می‌شود. کلینیکهای دندانپزشکی که از سیستم کدکم استفاده می‌کنند، در روند ترمیم بسیار دقیق‌تر عمل می‌کنند و انجام کار برای آن‌ها بسیار آسان‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر خواهد بود.

آلیاژهای فلزی را برای تولید به کار می‌برند اما معمولا برای آنکه محصول تولید شده به جنس دندان شباهت بیشتری داشته باشد تا به‌طور طبیعی درون دهان قرار بگیرد، از بلوک‌های جامد سرامیکی و یا رزین کامپوزیتی استفاده می‌شود. دندانپزشک قبل از آنکه از یک اسکن یا تصویر از دندانِ آسیب‌دیده تهیه کند، به‌اصلاح قسمت آسیب‌دیده‌ی آن‌ها که می‌تواند شامل شکستگی دندان و یا فاسد شدن باشد، می‌پردازد و پس از اصلاح قسمت‌های آسیب‌دیده‌ی دندان، این اسکن تهیه شده را به سیستم دیجیتالی منتقل می‌کند.

با استفاده از به کارگیری مهندسی معکوس نواحی از بین رفته، دندان را ترمیم می‌کند و برای آن که دستگاه میلینگ این اطلاعات را دریافت کند از این نرم‌افزار استفاده می‌کند و قسمت‌های طراحی شده را با استفاده از بلوک جامد سرامیک و یا رزین، تراش می‌دهد. در نهایت اصلاح مونوکروموتیک روی محصول صورت می‌گیرد که این اصلاح مونوکروموتیک در واقع همان اصلاح رنگ دندان است و بعد از آن آماده نصب شدن و قرار گرفتن روی دندان می‌شود.

معرفی سیستم‌های کدکم

اجزای تشکیل‌دهنده‌ی سیستم کدکم شامل سه دسته‌ی اصلی زیر است:

1. ابزار دیجیتالی اسکنر
   این ابزار دیجیتالی توانایی تبدیل اشکال هندسی را به داده‌های دیجیتالی دارد تا بتوان از آن‌ها در نرم‌افزار استفاده نمود
2. نرم‌افزار
   با استفاده از نرم‌افزار می‌توان داده‌های دیجیتالی که دریافت شده است را برای تولید یک مجموعه داده تغییر داد و از آن داده‌های اولیه برای تولید محصول استفاده کرد
3. تکنولوژی تولید
   داده‌هایی را که نرم افزار در اختیار قرار می‌دهد، تولید می‌کند

روش‌های تولید به‌کمک کدکم

۱) روش تولید چیرساید یا کلینیکی

این یک روش مناسب برای جایگزین کردن قالب‌گیری در روش سنتی است که این ابزار درون دهان قرار می‌گیرد و با اسکن داخل دهانی، تعداد جلسات مراجعه بیمار به دندانپزشکی کمتر می‌شود.

۲) تولید لابراتواری

در این روش دندانپزشک با تهیه‌ی قالب آن را برای لابراتوارهای دندانسازی ارسال می‌کند تا تکنسینهای دندانسازی شروع به ساخت کست کنند و دندانپزشک داده‌های تهیه شده توسط اسکنر سه‌بعدی را برای لابراتوار ارسال کند و لابراتوار با استفاده از نرم‌افزارهای مخصوص طراحی رستوریشن مناسب را تولید کند که کار ساخت آن با استفاده از میلینگ ماشین یا دستگاه انجام می‌شود.

۳) ساخت در میلینگ سنتر

در این روش تمامی کارها در مراکز دندانسازی و لابراتوار انجام می‌شود که بعد از طراحی و آمادگی برای ساخت به مراکز میلینگ‌سنتر برای تولید، فرستاده می‌شوند. این ارتباط بین لابراتوار و میلینگ‌سنتر می‌تواند از طریق اینترنت باشد.

کاربردهای سیستم کدکم

این تکنوژی برای ساخت انواع محصولات دندانی مورد استفاده قرار می‌گیرد:

1. پروتز پارسیل ثابت و پروتزهای متحرک
2. پروتزهای ایمپلنت دندان و انواع اباتمنهای ایمپلنت
3. بریج دندان
4. اینله و آنله‌ی سرامیکی
5. انواع روکش دندان زیرکونیا، روکش‌های فلز سرامیک، روکش‌های موقتی، روکش‌های مکس گلاس
6. وینر
7. لمینت دندان
8. استفاد در حوزه درمانی ارتودنسی
9. گذاشتن ایمپلنت دیجیتال و به‌دنبال آن استفاده از روکش یا پروتز برای داشتن ظاهر زیباتر دندان

مراحل استفاده از کدکم به چه شکل است؟

برای به‌کارگیری و استفاده از تکنولوژی کدکم قبل از هرچیز به یک پزشک متخصص نیاز است و در صورت وجود متخصص مراحل استفاده از آن به ترتیب زیر است:

1. اسکن توسط دستگاه کدکم
   روش‌های مختلفی برای شبیه‌سازی حالت دهان و دندان وجود دارد که دندانپزشک برای به کار بردن هر یک از این روش‌های مختلف اقداماتی انجام می‌دهد. سیستم اسکن دندان و وضعیت داخلی دهان بسیار پیشرفت کرده است و به‌طور کلی برای تهیه اسکن درون دهان، از دو نوع روش استفاده میشود: ۱) اسکن مکانیکی ۲) اسکن نوری. تمامی کسانی که کاری با کیفیت بالا و دقیق می‌خواهند و حتی دندانپزشکان برای تهیه یک محصول بی‌نقص، از اسکنرهای نوری استفاده می‌کنند، زیرا بسیار دقیق هستند.
2. استفاده از کدکم برای طراحی
   در حقیقت CAD نرم‌افزاری است که برای طراحی انواع محصولات دندانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از CAM که یک سیستم انتقال اطلاعات به دستگاه میلینگ است، استفاده می‌شود.

تفاوتهای کدکم با دندانپزشکی سنتی

در دندانپزشکی و دندانسازی تفاوت‌هایی بین استفاده از این تکنولوژی وجود دارد که این تفاوت‌ها دلیل متمایز بودن این تکنولوژی نسبت به سایر روش‌ها است.

دندانپزشک میتواند با استفاده از سیستم کدکم مراحل ساخت محصول ترمیمی را در عرض یک ساعت انجام دهد و به‌همین دلیل است که اتصال پروتزهای ساخته شده در یک جلسه انجام می‌شود، این در حالی‌ست که در روش سنتی تولید یک محصول در لابراتوارهای دندانسازی ممکن است تا چند هفته زمان ببرد و برای قرار دادن محصول ساخته شده در محل خود باید دوباره به کلینیک مراجعه کنند.

کیفیت و دقت محصولی که با استفاده از این تکنولوژی تولید می‌شود، چندین برابر بهتر از روش سنتی خواهد بود.

مزایای کدکم

مزایایی که استفاده از این تکنولوژی در ساخت محصولات دندانی می‌تواند ایجاد کند، به شرح زیر است:

1. بهینه‌سازی مواد اولیه مورد استفاده یکی از مزیت‌های اصلی این تکنولوژی است
2. سهولت و راحتی استفاده از این تکنولوژی هم برای دندانپزشک و هم برای بیمار
3. سرعت در زمان ساخت رستوریشن‌های دندان بسیار بالا است
4. دقت و کیفیت ساخت رستوریشن‌های دندان بسیار بالا است
5. ساخت دندان در یک جلسه می‌تواند انجام شود
6. حذف‌شدن تمامی مراحلی که برای ساخت و قالب‌گیری سنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت
7. کنترل عفونت توسط سیستم کدکم
8. بهداشت بالا و قرار گرفتن پایین‌تر در معرض آلودگی

چه مراکزی مجهز به این تکنولوژی هستند؟

باید بدانید سیستم کدکم، تکنولوژی بسیار کار آمدی در حوزه‌ی دندانپزشکی است که فرآیند ترمیم دندان‌های آسییب‌دیده را هم برای بیماران و هم برای دندانپزشک آسان‌تر کرده است و در کنار آن کیفیت و دقت محصولاتی که تولید می‌شود، بیشتر از نمونه‌های سنتی آن است.

بیمارانی که از این تکنولوژی برای درمان استفاده می‌کنند، تعداد جلسات کمتری به دندانپزشکی مراجعه می‌کنند و روند درمانی آن‌ها با سرعت بیشتری پیش می‌رود. مزایایی که این تکنولوژی برای تولید محصولات دندانی دارد بسیار بیشتر از معایب آن است و باید بدانید این تکنولوژی روزانه در حال پیشرفت است و اندک معایبی هم که دارد، بر طرف می‌شود.

با توجه به اینکه این تکنولوژی مورد توجه همگان در سراسر جهان قرار گرفته است، بسیاری از شرکت‌ها برای ساختن دستگاه‌های مختلف زمان گذاشته‌اند و در حال حاضر پرینترهای سه‌بعدی و اسکنرهای مختلفی تحت اختیار دندانپزشکان و لابراتوارهای دندانسازی قرار گرفته است. یکی از معدود مراکز دندانپزشکی معتبری در گیلان از این تکنولوژی استفاده می‌کند، مرکز دندانپزشکی دیجیتال دکتر رامتین صیحانی است که می‌توانید با خیال راحت فرآیندهای درمانی و زیبایی دندان‌های خود را در این مرکز با دقت و سرعت بالای سیستم کدکم در آن انجام دهید.

تمامی کسانی که دچار بی‌دندانی شده‌اند، بیماران مال‌اکلوژن و بیمارانی که دندان‌های‌شان دچار پوسیدگی و شکستگی شده و به روکش نیاز دارند، می‌توانند با استفاده از این تکنولوژی کار ترمیمی دندان‌های خود را انجام دهند. اسکنرهای مختلفی که در دهان قرار می‌گیرند همگی جزئیات دندانی را به‌طور دقیق ضبط می‌کنند و با انتقال این داده‌ها به کامپیوتر، آن‌ها را در اختیار لابراتوار قرار می‌دهند تا متخصصین با استفاده از نرم‌افزارهای مخصوص به طراحی آن بپردازند.