زمان مطالعه: 12 دقیقه

به دلیل پیشرفت‌ها و ابداعات جدید در حوزه ارتودنسی دندان، استقبال افراد از درمان‌های ارتودنسی طی سال‌های اخیر به طور قابل توجهی افزایش پیدا کرده است. به نظر می‌رسد که بخش بزرگی از این استقبال گسترده، به دلیل روی کار آمدن وسایل و روش‌های نامرئی جهت منظم کردن دندان‌ها بوده است.

این روش‌ها موجب شده شمار زیادی از افراد که تا پیش از این با وجود نامنظمی دندان‌ها تمایلی به مراجعه به متخصص نداشتند، به یک باره درمان خود را شروع کنند.

شیوه‌ی مرسوم درمان ارتودنسی دندان، استفاده از سیم و براکت است. در این روش براکت‌ها به سطح جلویی دندان متصل می‌شوند و از بین آن‌ها یک سیم (به اصطلاح قوس دار) می‌گذرد. این سیم نیز با کمک الاستیک یا کش‌ها به براکت‌ها فیکس می‌شود. به این شکل از درمان، اصطلاحاً ارتودنسی ثابت گفته می‌شود. به عبارتی، وسایل نامبرده توسط متخصص ارتودنسی به دندان‌ها متصل شده و تا انتهای دوره درمان نیز به دندان‌ها متصل باقی می‌مانند. واژه ثابت در این تعریف از همین جا آمده است.

این روش ساده‌ترین و رایج‌ترین نوع ارتودنسی دندان است و بیشتر بیماران از گذشته تاکنون با همین روش درمان شده‌اند. ارتودنسی ثابت مزایا و معایب خودش را دارد. برخی از معایب این روش نیز عبارتند از:

• سیم، براکت و سایر اجزای این سیستم اغلب فلزی هستند.
• حین لبخند زدن، وسایل ثابت کاملاً قابل مشاهده هستند به همین دلیل برای بیشتر بزرگسالان گزینه خوبی جهت شروع درمان نیستند و شاید به همین دلیل است که ارتودنسی نامرئی، بیشتر مورد توجه بزرگسالان است.
• مدت زمان درمان با آن‌ نسبتا طولانی است.
• بر اثر شکستگی براکت یا هر یک از اجزای این سیستم، احتمال آسیب به بافت‌های نرم داخل دهان وجود دارد.
• هزینه درمان با این روش نسبتاً زیاد است.

وسایل ثابت ارتودنسی تقریباً هرگونه نامنظمی دندانی و ناهنجاری فکی را اصلاح می‌کنند. با این حال باب میل یا موردپسند بسیاری از مراجعان و بیماران نیستند. شاید یکی از دلایل این امر، این باشد که در نگاه اول، اجزای فلزیِ ارتودنسی ثابت بیش از حد در چشم هستند. بیش از حد ظاهرِ لبخند را در حین درمان نازیبا می‌کنند. درست است که بعد از درمان دندان‌ها منظم هستند، اما این دلیل نمی‌شود که بیماران به ظاهرِ لبخندِ خود در حین درمان اهمیتی ندهند.

بسیاری از بیماران برایشان مهم است که وسایل ارتودنسی قابل توجه نباشد. زیاد در چشم نباشد. این مساله مخصوصاً در بین بزرگسالان بسیار شایع است. زیرا آن‌ها در جمع هستند و خوب یا بد، دوست دارند بدون سرو صدا و یا در چشم بودن، دندان‌هایشان منظم شود. اینجاست که تازه داستان ما با ارتودنسی نامرئی شروع می‌شود!

ارتودنسی نامرئی چیست؟

ارتودنسی نامرئی یک اصطلاح نسبتاً جدید است و به معنای درمان ارتودنسی با وسایلی است که یا اصلا دیده نمی‌شوند و یا اینکه به سختی قابل مشاهده هستند. بنابراین ارتودنسی نامرئی یک روش نیست بلکه یک نوع دسته‌ از درمان‌های ارتودنسی است. اگر شما با هر نوع وسیله‌ای که چندان قابل مشاهده نیست درمان شوید، یعنی شما در واقع ارتودنسی نامرئی انجام داده‌اید. این ساده‌ترین تعریفی است که می‌توان از این شیوه درمان ارائه کرد.

کاربردهای ارتودنسی نامرئی

بزرگترین مساله ارتودنسی ثابت این است که اجزای فلزی‌اش قابل مشاهده، بدرنگ و اغلب دردسرساز هستند. این موضوع برای بیشتر بیماران قابل تحمل نبوده و به‌همین دلیل ما شاهد ظهور دسته‌ای از دستگاه‌های ارتودنسی هستیم که پاسخگوی نیاز این دسته از مراجعان شده است.

با روی کار آمدن این تکنولوژی به زودی افرادی که حضور پر رنگی در اجتماع داشتند و به خاطر مشخص بودن ارتودنسی ثابت، میلی به درمان نشان نمی‌دادند، درمان خود را شروع کردند. مثلاً شخص سخنوری را تصور کنید که در ماه چند بار مجبور به ارائه سخنرانی است، خواننده یا بازیگری را در نظر بگیرید که هر روز جلوی دوربین و در میان جمعیت است، کارمندی که سنش بالا است و تا پیش از این ممکن بود به دلیل ارتودنسی ثابت مورد قضاوت همکارانش باشد و …

تصور کنید که همه این افراد و بسیاری دیگر دقیقاً نیاز به این شیوه درمان داشتند و اکنون همه این افراد در هر سنی می‌توانند دندان‌های خود را با دستگاه ارتودنسی کاملاً نامرئی منظم کنند.

انواع ارتودنسی نامرئی

تکنیک‌های زیادی در حوزه ارتودنسی دندان وجود دارد که نامرئی در نظر گرفته می‌شوند اما در این بخش به معرفی ۳ مدل از آن‌هایی می‌پردازیم که بسیار مهم تر و شناخته شده‌تر هستند. این‌ها ارتودنسی‌های لینگوال، سرامیکی و الاینرهای شفاف هستند.

الاینرها شفاف نوعی ترازکننده‌ی دندانی هستند که کاملاً شفاف و غیر قابل مشاهده هستند. الاینرها در واقع قالب‌های شفافی هستند که روی دندان‌ها قرار می‌گیرند. آن‌ها از نمای دور اصلاً قابل مشاهده نیستند و آرام آرام بدون اینکه کسی متوجه شود دندان‌های شما را منظم می‌کنند. اگر جایی نام پلاک متحرک یا ارتودنسی متحرک را شنیده باشید، معمولاً منظورشان همین الاینرهای شفاف است. به دلیل اینکه الاینرهای شفاف این روزها بسیار مورد بحث هستند ما در این صفحه تمرکزمان بیشتر روی آن ها بود. اما از الاینرها که بگذریم، می رسیم به نوعی دیگری درمان های نامرئی که نامش ارتودنسی سرامیکی است.

ارتودنسی سرامیکی نوع دیگری از ارتودنسی نامرئی است. در واقع همان ارتودنسی ثابت است تنها با یک تفاوت! در ارتودنسی ثابت ما از براکت و سیم فلزی استفاده می‌کنیم اما در این سیستم ما از براکت و سیم شفاف و نامرئی استفاده خواهیم کرد. براکت‌ها در این روش از جنس سرامیک دندانپزشکی هستند به همین جهت مرسوم است که به این روش، ارتودنسی سرامیکی می‌گویند. براکت‌ها به‌اندازه‌ی الاینرهای شفاف، نامرئی نیستند و از نمای نزدیک به راحتی می توان آن ها را تشخیص داد چیزی که در ارتودنسی نامرئی با الاینرها کمتر صادق است.

ارتودنسی لینگوال هم یک سیستم ثابت ارتودنسی است و از سیم و براکت تشکیل شده که به سطح دندان‌ها متصل می‌شود اما تفاوت این است که در سیستم سنتی، براکت‌ها به جلوی دندان متصل می‌شوند اما در سیستم لینگوال همه چیز به پشت دندان‌ها متصل است. به عبارتی همه چیز نزدیک لینگوال یا زبان است. به همین جهت به این نوع درمان، ارتودنسی زبانی یا لینگوال گفته می‌شود یعنی اجزای ارتودنسی نزدیک و در ارتباط با زبان هستند.

ارتودنسی لینگوال

ارتودنسی روش‌های مختلفی دارد. در روش‌های سنتی ارتودنسی، براکت‌ها روی دندان‌ها وصل شده و با سیم دندان‌ها به سمت عقب کشیده می‌شود. این نوع ارتودنسی تاثیر بسیار خوبی دارد. اما به دلیل مشخص بودن براکت‌ها، بسیاری از افراد به‌ویژه بزرگسالان تمایلی به استفاده از آنها ندارند.

به همین دلیل انواع مختلفی از ارتودنسی نامرئی طراحی شده است. افرادی که مدام در انظار عمومی هستند، می‌توانند از ارتودنسی مخفی استفاده کنند. ارتودنسی لینگوال یکی از بهترین ارتودنسی‌های نامرئی است که طرف‌داران زیادی دارد.

در روش ارتودنسی لینگوال یا ارتودنسی زبانی براکت‌ها پشت دندان قرار می‌گیرند. مشابه حالت سنتی با سیم به هم وصل شده و دندان‌ها را به‌مرور به عقب می‌کشد. براکت‌ها در این روش به‌صورت سفارشی طراحی شده تا به‌خوبی پشت دندان‌ها قرار بگیرند.

ارتودنسی لینگوال یک نوع از ارتودنسی نامرئی است. در این روش براکت‌ها پشت دندان وصل شده و با سیم دندان‌ها را به سمت عقب هدایت می‌کنند. متخصص ارتودنسی باید در این روش براکت‌ها را به‌صورت سفارشی طراحی کند.

طول دوره درمان با ارتودنسی لینگوال چقدر است؟

ارتودنسی جز خدمات دندانپزشکی است که نیاز به صبر و حوصله دارد. طول دوره درمان ارتودنسی مخفی به نوع و شدت ناهنجاری دندان بستگی دارد. اگر بی‌نظمی دندان‌ها خفیف باشد، معمولا ۷ تا ۱۲ ماه درمان کافی است. اما اگر ناهنجاری شدید باشد و درمان پیچیدگی‌هایی داشته باشد، باید ۲۰ تا ۲۴ ماه براکت‌ها در دهان باقی بمانند.

بهتر است برای اطلاع از طول دوره درمان با دندان پزشک یا متخصص ارتودنسی مشورت کنید. پزشک پس از معاینه دندان‌ها طول دوره درمان را تخمین می‌زند.

بهترین کاندید برای ارتودنسی پشت دندانی

اگر شما جز افرادی هستید که مدام با دیگران در ارتباط بوده و روابط اجتماعی بالایی دارید، احتمالا تمایلی به ارتودنسی سنتی ندارید. برای شما بهترین گزینه ارتودنسی مخفی به‌ویژه ارتودنسی لینگوال است.

ارتودنسی پشت دندانی مشابه ارتودنسی‌های سنتی عمل کرده و می‌تواند همین تاثیر را ایجاد کند. این روش برای بسیاری از افراد به‌خصوص بزرگسالان مناسب است. البته کودکان و حتی برخی بزرگسالان دندان‌های کوچکی داشته و سطح دندان برای براکت‌های لینگوال به‌اندازه کافی بزرگ نیست. به همین دلیل پزشک باید تشخیص دهد که سایز دندان‌ها برای ارتودنسی زبانی مناسب است یا نه.

برخی از ناهنجاری‌های دندان را نمی‌توان با این روش درمان کرد. به‌عنوان‌مثال افرادی که اوربایت شدید دارند، نمی‌توانند از این روش استفاده کنند. اوربایت به حالتی گفته می‌شود که دندان‌های فک بالا بیش از حد روی دندان‌های فک پایین همپوشانی داشته و روی آنها قرار می‌گیرند.

اگر برای شما مهم است که براکت‌های ارتودنسی در دهان دیده نشوند، بهترین گزینه ارتودنسی لینگوال است. البته این روش برای افرادی که ناهنجاری‌های شدید دارند یا دندان‌های آنها کوچک است، مناسب نیست.

مزایای ارتودنسی لینگوال

بریس‌های زبانی مزایای زیادی داشته و به همین دلیل هم بسیاری از افراد از این روش ارتودنسی مخفی استفاده می‌کنند. اگر شما کاندید مناسب برای استفاده از این روش باشید، احتمالا ارتودنسی لینگوال بهترین گزینه خواهد بود. برخی از مهم‌ترین مزایای آن شامل موارد زیر می‌شود.

• نامرئی بودن ارتودنسی زبانی
  تمامی اجزای این ارتودنسی مخفی شامل براکت‌ها، سیم‌ها و نوارهای الاستیک پشت دندان‌ها قرار می‌گیرند. به‌هیچ‌وجه نمی‌توان در حالت عادی آنها را مشاهده کرد. تنها زمانی که دهان خود را به طور کامل باز کنید، براکت‌ها مشخص می‌شوند
• درد کمتر
  مطالعات دررابطه‌با این موضوع نتایج متفاوتی را نشان داده‌اند. اما بیشتر نتایج مربوط به درد کمتر ارتودنسی زبانی بوده است. در یکی از مطالعات روی ۱۳۰ بزرگسال از روش‌های مختلف ارتودنسی استفاده شد. نتایج نشان داد، افرادی که از ارتودنسی پشت دندانی استفاده کرده‌اند، در ماه اول درد کمتری داشته‌اند.
  البته در تحقیق دیگری تفاوت درد بین ارتودنسی لینگوال و ارتودنسی سنتی بررسی شد. این تحقیق نشان داد که در ارتودنسی زبانی بیشتر درد زبان وجود دارد و در ارتودنسی سنتی درد بیشتر در ناحیه لب‌ها و گونه حس می‌شود.
  درد در چند هفته اول درمان کاملا طبیعی بوده و ممکن است پزشک برای کاهش درد مسکن یا خوردن غذاهای سرد را تجویز کند.
• تغییر کمتر سبک زندگی
  ازآنجایی‌که در روش ارتودنسی زبانی براکت‌ها پشت دندان‌ها قرار می‌گیرند، زندگی با آنها ساده‌تر است. درست است که در تمامی روش‌ها ارتودنسی باید در روزهای اول غذای نرم خورد و نحوه تمیزکردن آنها را یاد گرفت؛ اما در روش ارتودنسی لینگوال انجام برخی کارها ساده‌تر می‌شود.
  به‌عنوان‌مثال افرادی که سازهای فلوت یا ساکسیفون را می‌نوازند، بعد از چسباندن براکت‌ها در ارتودنسی سنتی با مشکل مواجه می‌شوند. اما در ارتودنسی زبانی چنین مشکلی به وجود نمی‌آید. همچنین زوجین ممکن است زمان معاشقه با وجود ارتودنسی سنتی مشکلاتی داشته باشند. در ارتودنسی لینگوال این مشکل حل شده است.
• طراحی سفارشی ارتودنسی پشت دندانی
  در این روش ارتودنسی مخفی بریس‌های زبانی با کمک کامپیوتر و نرم‌افزارهای مخصوص طراحی می‌شوند. در نتیجه کاملا شخصی‌سازی شده و مشکلات گفتاری و جویدن غذا به حداقل می‌رسد. اما در ارتودنسی سنتی این‌چنین نبوده و مشکلات شدیدتر است. همچنین برخی تحقیقات نشان داده‌اند، طراحی براکت‌ها به‌صورت سفارشی در کاهش درد زبان و زخم‌های فشاری هم تاثیر مثبت داشته است.

معایب ارتودنسی لینگوال

در کنار مزایای ذکر شده، ارتودنسی پشت دندانی می‌تواند معایبی هم داشته باشد. قبل از تصمیم‌گیری برای انجام این روش زیبایی دندان باید معایب آن را نیز بررسی کنید. مهم‌ترین معایب این روش شامل موارد زیر می‌شود.

• میزان تجربه و آموزش متخصص ارتودنسی
  تکنیک‌های ارتودنسی لینگوال بسیار متفاوت از سایر ارتودنسی‌ها است. در آموزش‌های بالینی این نوع ارتودنسی آموزش داده نمی‌شود. به همین دلیل باید دقت داشته باشید که متخصص تجربه این نوع ارتودنسی را داشته باشد
• هزینه بیشتر
  هزینه ارتودنسی زبانی نسبت به ارتودنسی‌های معمولی بالاتر است. اگر براکت‌ها سفارشی طراحی شوند، هزینه بسیار بیشتر می‌شود. به همین دلیل این روش برای افرادی که بودجه کمی دارند، مناسب نیست
• مشکلات بهداشت دندان
  تمیزکردن براکت‌های پشت دندانی نسبت به براکت‌های معمولی سخت‌تر است. ذرات غذا بیشتر بین این براکت‌ها قرار می‌گیرند. فاصله براکت‌ها در این ارتودنسی کمتر بوده و تمیزکردن آنها مشکل می‌شود. برای بهداشت دندان باید بین براکت‌ها به‌خوبی نخ دندان کشیده شود.

مراقبت از ارتودنسی لینگوال

مهم‌ترین بخش مراقبت از ارتودنسی بهداشت دهان و دندان است. اگر بهداشت به‌خوبی رعایت نشود، امکان پوسیدگی دندان‌ها و عفونت وجود دارد. تمیزکردن براکت‌ها در ارتودنسی پشت دندانی سخت‌تر است. زیرا دسترسی به آنها مشکل بوده و فاصله براکت‌ها از هم کم است. به همین دلیل باید بعد از هر وعده غذایی به‌خوبی دندان‌ها را مسواک بزنید و بین همه براکت‌ها را نخ دندان بکشید.

اگر در روزهای اول احساس درد دارید، به پزشک اطلاع دهید. احتمالا متخصص ارتودنسی مسکن برای شما تجویز می‌‌کند. همچنین در چند روز اول باید از غذاهای نرم و سرد استفاده کنید. این نوع مواد غذایی ناراحتی را کمتر می‌کنند. ممکن است پزشک شستشوی دهان با آب‌نمک را نیز توصیه کند.

هزینه ارتودنسی لینگوال

قیمت ارتودنسی لینگوال به عوامل مختلفی بستگی دارد. به‌طورکلی قیمت خدمات دندانپزشکی در ۱۴۰۱ افزایش داشته است. تخصص پزشک، موقعیت جغرافیایی مطب و طول دوره درمان هم در قیمت‌گذاری تاثیر دارد. هزینه ارتودنسی پشت دندانی حداقل از ۲۵ میلیون تومان شروع می‌شود. قیمت این ارتودنسی به نسبت روش‌های سنتی بالاتر بوده و گاهی حدود ۵ برابر ارتودنسی معمولی هزینه دربردارد.

به نقل از هلث‌لاین در رابطه با هزینه ارتودنسی نامرئی زبانی:

سیم‌های بریس‌های معمولی به شکل نعل اسبی یکنواخت خم می‌شوند، اما برخی از برندهای بریس‌های زبانی را می‌توان به‌صورت رباتیکی خم کرد تا با خطوط دهان بیمار مطابقت داشته باشد. این تناسب سفارشی می‌تواند زمان درمان شما را کوتاه کند، اما هزینه ارتودنسی افزایش می‌یابد.

ارتودنسی لینگوال جز روش‌های سخت است و پزشک باید با دقت زیاد براکت‌ها را پشت دندان وصل کند. این روش نیاز به مهارت و تجربه بالایی دارد. به همین دلیل هنگام انتخاب متخصص ارتودنسی باید به این موضوع دقت داشته باشید و مطمئن شوید که پزشک تجربه ارتودنسی پشت دندانی را دارد. اگر متخصص تجربه این روش را نداشته باشد، درمان شما موفقیت‌آمیز نبوده و تاثیری ایجاد نمی‌کند.